مجموعه آموزش مهندسی حمل و نقل و ترافیک

امروزه توسعه حمل و نقل شهری و برون شهری از یک طرف و افزایش روزافزون جمعیت و همچنین افزایش نیاز به تسهیلات از طرف دیگر، نیاز به یک شبکه راه وسیع و کارآمد را در کل کشور، بیش از پیش نمایان می سازد که مستلزم رفع آن وجود مهندسان و متخصصان ترافیکی و مدیریت حمل و نقلی خبره و ماهر است. نرم افزار Aimsun یک نرم افزار قدرتمند در زمینه مدل سازی و شبیه سازی شبکه راه ها است که برای مطالعات ترافیکی شبکه راه ها قبل و بعد از اجرا در فاز صفر و یک مورد استفاده قرار می گیرد. هدف Aimsun بررسی و ارزیابی شبکه راه ها با توجه به مطالعات ترافیکی و احجام شمارشی و تحلیل ظرفیت راه ها، زمان بندی تقاطع ها و... است.

از زمان های اولیه، حمل و نقل برای اهداف مختلفی مطرح بوده است و پیشرفت های گسترده در زمینه های مختلف بر پیچیدگی مسائل حمل و نقلی افزوده و این مساله را تبدیل به یک عامل بسیار مهم در پیشرفت جوامع کرده است. کشورها با توجه به امکاناتی که در اختیار دارند همواره تلاش برای افزایش دانش فنی و فراهم کردن تسهیلاتی برای دستیابی به شبکه هایی با ظرفیت کافی و باکیفیت می کنند. از اهداف برنامه ریزی حمل و نقل، بهبود امکانات فعلی و یا ارائه طرحی مناسب برای آینده است که عوامل مختلفی در این زمینه تاثیر دارند.

تحلیل سیستم های حمل و نقل، بنیادی ترین قسمت مهندسی حمل و نقل و ترافیک را تشکیل می دهد. یک مهندس حمل و نقل لازم است دانش تئوری و نرم افزاری در این رابطه را داشته باشد. این فرادرس به تحلیل سیستم های حمل و نقل می پردازد و هدف آن از یک طرف، بیان مفاهیم و تئوری های مربوطه با حل مثال های عددی است و از طرف دیگر، رابطه تئوری با پروژه های اجرایی را با استفاده از نرم افزار Visum (ویزوم) که می تواند به صورت رایگان در دسترس همگان باشد، برقرار نماید. استفاده از Visum نه تنها روند محاسبات از جمله حل مساله تخصیص و تحلیل شبکه را ساده می کند، بلکه سبب می شود تا بتوان یک بانک اطلاعات حمل و نقلی را برای هر شهر به وجود آورد که مورد استفاده مسئولین برنامه ریزی شهرها واقع شود و حتی خود می توانند نسبت به تهیه آن اقدام نموده و از فواید آن استفاده کنند.

درس مهندسی ترابری یکی از دروس کارشناسی رشته عمران است که در سال های گذشته کمتر به آن پرداخته شده است، اما با افزایش اهمیت روزافزون توجه به سیستم حمل و نقل و مدیریت عرضه و تقاضا، به جای احداث عرضه های جدید، در سال های اخیر توجه زیادی به این درس و گرایش های مرتبط با آن از قبیل: گرایش حمل و نقل و گرایش راه و ترابری شده است. در واقع درس ترابری به نوعی پیوند دهنده محل زندگی و کار و همچنین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان است. در این آموزش سعی شده است درس ها به گونه ای باشد تا دانشجویان دانشگاه های مختلف بتوانند از این آموزش استفاده کنند، همچنین مطالب به صورت کامل مفهومی و به ساده ترین شکل بیان می شود تا دانشجویان بتوانند به درک بهتری نسبت به این درس برسند. لازم به ذکر است در دروسی که نیاز به حل مساله برای درک بهتر مبحث مربوطه دارد، به حل مثال مرتبط نیز پرداخته می شود.

اهمیت مهندسی ترافیک تا جایی است که حتی در روزگاری که بشر در مهندسی سازه و مهندسی زلزله به حداکثرهای ممکنه نزدیک شده اند ولی مهندسی ترافیک هنوز در حال پیشرفت است و به شدت در دانشگاه های آمریکا و کانادا مورد استقبال اساتید و پژوهشگران می باشد. در این فرادرس، سعی شده است تا مفاهیم آیین نامه اساسی ایالات متحده، مولفه های ترافیکی، علایم و نشانه گذاری ها و… تشریح شود. با بررسی این فرادرس و نکات بیان شده در آن، دید فراگیر و مناسبی نسبت به مهندسی ترافیک شکل خواهد گرفت.

حمل و نقل هوشمند (Intelligent Transportation System) به سیستم هايي گفته مي شود كه از ارتباطات و فناوری اطلاعات برای کنترل و اداره شبکه حمل و نقل استفاده می کنند. استفاده از این سیستم ها باعث بهبود عملکرد شبکه حمل و نقل، جلوگیری از اتلاف وقت، حفظ جان انسان ها و بسیاری از منافع دیگر می گردد. سیستم حمل و نقل هوشمند (ITS) فقط یک فناوری و ابزار جدید نیست، بلکه فناوری های مختلفی در این سیستم استفاده می شود که در نهایت باعث تعامل و یکپارچه سازی بخش های مختلف حمل و نقل می گردد. در این آموزش قصد داریم به بررسی سیستم های هوشمند حمل و نقل (ITS) بپردازیم. در درس یکم، اصلی ترین مفاهیم ITS را آموزش داده و در درس های دیگر آموزش، هوشمندی قسمت های مختلف حمل و نقل را مورد بررسی قرار می دهیم.

مهندسی فرودگاه یكی از دروس كارشناسی مهندسی عمران و نیز كارشناسی ارشد گرایش‌های راه و ترابری و برنامه‌ریزی حمل و نقل است. نظر به رشد و توسعه حمل و نقل هوایی در دنیا و ایران، لازم است تا مهندسین عمران با اصول مهندسی فرودگاه به عنوان یكی از زیرساخت‌های مهم كشورها آشنا شوند. در این فرادرس سعی شده تا اصول برنامه‌ریزی و طراحی فرودگاه‌ها در فصول مختلف با جزئیات و مثال‌های كاربردی آموزش داده شود. این فرادرس شامل: مقدماتی در رابطه با جایگاه حمل و نقل هوایی و فرودگاه در دنیا و ایران، اقتصاد فرودگاه، برنامه‌ریزی و پیش‌بینی در فرودگاه، ورودی‌های لازم برای طراحی اجزای فرودگاه، ارتباط اجزای مختلف فرودگاه، تعیین جهت باند پرواز، موانع اطراف فرودگاه، طرح هندسی باند پرواز، باند خزش، خطوط خزش و ایپرون‌ها و نهایتا طراحی اجزای بخش زمینی فرودگاه شامل ترمینال، جلوخان، راه‌های دسترسی و… می‌شود.