آموزش حسابداری و حسابرسی بخش عمومی

توضیحات تکمیلی

نظر به استفاده از منابع مالی متعدد در بخش عمومی و دولتی، مسئولیت پاسخگویی به مراجع مختلف برای سازمان‌های دست‌اندرکار، ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. گوناگونی این منابع و قوانین و مقررات، سازمان‌ها را ملزم به ایجاد و نگهداری حساب‌های مستقل و متناسب با فعالیت مالی و اقتصادی نموده است. گرچه گزارشگری مالی با توجه به وضعیت اقتصادی خالی از مشکل نیست، اما انضباط مالی و تدوین چارچوب‌های نظری مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی خصوصا در بخش‌های بزرگی مثل دولت‌های مرکزی و شهرداری‌ها، ساز و کارهای پایداری را ایجاد می‌نماید.

در صورتی که این چارچوب‌ها متناسب با بخش عمومی طراحی نگردد، نیازهای قانونی نظارتی و اطلاعاتی برآورده نشده و لذا تدوین اصول و استانداردهای پذیرفته شده حسابداری و حسابرسی عمومی برای بخش‌های بزرگ دولتی و ایالتی، اقدامی الزام‌آور است. در این درس سعی می‌شود مبانی نظری بخش‌های بزرگ و فعالیت‌های حسابداری و حسابرسی مورد ارزیابی قرار گیرد و داده‌پردازی‌های محاسباتی و عملیاتی مربوط به بودجه عمومی حسابداری اعتبارات اختصاصی، تشریح شده و مراحل اجرایی طرح‌ها و پروژه‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای تخصیص یافته، تشریح و ارائه گردد.

در مبانی نظری حسابداری و گزارشگری بخش عمومی، موضوع مسئولیت پاسخگویی در راهبری جامعه نقش اساسی دارد. مسئولیت پاسخگویی بر این پایه استوار است که مردم یا نمایندگان آن‌ها بر اصل 53 و 55 قانون اساسی حق دارند به صورت علنی و شفاف عملکرد دولت را نظارت و تفریغ نمایند. بدین منظور، قانون اساسی در اصول 56 و 59 حق حاکمیت مردم را به رسمیت شناخته و در اصول 121 و 137 مسئولیت پاسخگویی مقامات منتخب را احصا نموده است. بنابراین، ساز و کار پاسخ‌خواهی مردم از طریق نمایندگان به طور مستقیم و چگونگی ارزیابی این پاسخگویی از طریق تحقیق، تفحص و شیوه‌های مختلف، تشریح و هدف‌گذاری شده است.

اهداف اصلی این ارزیابی‌ها، ساماندهی سیستم‌های مالی و حسابداری بخش عمومی و افشای عملکرد و وقایع رویدادها جهت رفع نیازهای اساسی، افزایش رفاه اجتماعی و تامین ثبات اقتصادی و مالی کشور است. قوانین و مقررات حاکم بر سیستم‌های اطلاعات حسابداری و حسابرسی بخش عمومی علاوه بر نظارت و حاکمیت بر عملیات حسابداری، تعیین‌کننده اختیارات وظایف و مسئولیت‌های ذی‌حسابان، مدیران و مسئولین اداری و فنی سازمان‌های دولتی، محلی و غیر انتفاعی است. این مسئولیت در بخش عمومی و دولتی الزاما از طریق هیئت مدیره یا مجامع عمومی صاحبان سهام، ابلاغ یا تصویب نمی‌شود. حدود وظایف و اختیارات از طریق مراجعی که قانون آن‌ها را به رسمیت می‌شناسد، تعیین می‌گردد.

مسئولین و کارکنان ممکن است به علت قصور یا تخلف در انجام وظایف از قوانین و مقررات مالی و اداری، مورد تعقیب، محاکمه و در صورت اثبات جرم مجازات شوند. با توجه به موارد گفته شده، اهمیت نهادهای تشکیل‌دهنده و مسئولیت پاسخگویی آن‌ها احصا می‌گردد و از طرفی چون قوانین و مقررات مالی محاسباتی کشورهای مختلف متفاوت هستند، سیستم‌های اطلاعات حسابداری بخش عمومی هر کشوری دارای روش‌ها و قالب‌های خاصی است که اهمیت مطالعه مستقل حسابداری بخش عمومی آن‌ها، مطرح می‌گردد.

فهرست سرفصل‌ها و رئوس مطالب مطرح شده در اين مجموعه آموزشی، در ادامه آمده است:

• فصل یکم: تشریح عملیات حسابداری اختصاصی و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به همراه صورت‌های مالی بر مبنای تعهدی در دستگاه‌های اجرایی
  • درس یکم: مشخصات قانونی اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای
  • درس دوم: عملیات حسابدارای وصول اعتبارات و پرداخت هزینه‌ها
  • درس سوم: عملیات حسابداری واحدهای تابعه و نحوه انعکاس آن - بخش یکم
  • درس چهارم: عملیات حسابداری واحدهای تابعه و نحوه انعکاس آن - بخش دوم
  • درس پنجم: مساله -‌ بخش یکم
  • درس ششم: مساله -‌ بخش دوم
• فصل دوم: نحوه ثبت رویدادهای مالی مربوط به وجوه سپرده
  • درس هفتم: مشخصات حساب مستقل وجوه سپرده
  • درس هشتم: عملیات حسابداری حساب مستقل وجوه سپرده
• فصل سوم: مبنای حسابداری، مفهوم، انواع و کاربرد آن در شناخت درآمدها‌، دریافت‌ها
  • درس نهم: حسابداری تعهدی درآمدها و هزینه‌ها - بخش یکم
  • درس دهم: حسابداری تعهدی درآمدها و هزینه‌ها - بخش دوم
  • درس یازدهم: حسابداری تعهدی درآمدها و هزینه‌ها - بخش سوم
  • درس دوازدهم: مسائل - بخش یکم
  • درس سیزدهم: مسائل‌ -‌ بخش دوم
• فصل چهارم: بحث بررسی درباره دستورالعمل حسابداری تعهدی بخش عمومی
  • درس چهاردهم: کنترل فنی (ساختار نظام حسابداری عمومی)
  • درس پانزدهم: گزارشگری مالی - بخش یکم
  • درس شانزدهم: گزارشگری مالی -‌ بخش دوم
  • درس هفدهم: مسائل صورت وضعیت، صورت تغییرات وضعیت و ارزش خالص
• فصل پنجم: نقش ذی‌حساب در نظام نظارتی مالی و استقرار سیستم‌های کنترل داخلی دستگاه‌های اجرایی
  • درس هجدهم: تامین اعتبار دستگاه اجرایی
  • درس نوزدهم: نظارت قبل و حین خرج
  • درس بیستم: نظارت بعد از خرج
  • درس بیست‌و‌یکم: مسائل
  • درس بیست‌و‌دوم: نظارت بر حسن اجرای بودجه و ردیف‌های تخصیص‌یافته به دستگاه‌های اجرایی - بخش یکم
• فصل ششم: نظارت و کنترل در نهادهای بخش عمومی بر‌اساس قوانین و مقررات
  • درس بیست‌و‌سوم: نظارت بر حسن اجرای بودجه و ردیف‌های تخصیص‌یافته به دستگاه‌های اجرایی-بخش یکم
  • درس بیست‌و‌چهارم: هدف حسابرسی رعایت
• فصل هفتم: تشریح حسابرسی رعایت و نقش آن در اجرای اصول 53 و 55 قانون اساسی
  • درس بیست‌و‌پنجم: الزامات حسابرسی رعایت - بخش یکم
  • درس بیست‌و‌ششم: الزامات حسابرسی رعایت - بخش دوم
  • درس بیست‌و‌هفتم: بررسی اجمالی صورت‌های مالی تنظیم‌شده
• فصل هشتم: تشریح حسابرسی مالی در دستگاه‌های اجرایی بخش عمومی
  • درس بیست‌و‌هشتم: اعمال کنترل‌های داخلی آزمون‌های کنترل و محتوا
  • درس بیست‌و‌نهم: تهیه گزارش و اظهار نظر نسبت به صحت سقم صورت‌های مالی -‌ بخش یکم
  • درس سی‌ام: تهیه گزارش و اظهار نظر نسبت به صحت سقم صورت‌های مالی -‌ بخش دوم
  • درس سی‌و‌یکم: تهیه گزارش و اظهار نظر نسبت به صحت سقم صورت‌های مالی -‌ بخش سوم

مفید برای

• حسابداری بخش عمومی – حسابداری دولتی و غیر انتفاعی
• حسابرسی قوانین و مقررات مالی – حسابرسی رعایت

پیش نیاز