کریستالوگرافی یکی از مهم ترین دروس اصلی و تخصصی رشته مهندسی مواد است. در این درس شما وارد دنیای اتم ها می شوید و با ساختار اتمی مواد از جمله فلزات و برخی سرامیک ها آشنا می شوید. هدف اصلی این فرادرس آن است که بر اساس ساختار اتمی مواد، بتوان خواص فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی آن ها را پیش بینی، ارزیابی و تصدیق کرد. دستیابی به این دانش و توانایی، نیازمند آشنایی کامل با انواع شبکه های کریستالی، محاسبات مرتبط با آن ها و خواص منحصر به فرد آن ها است.
آموزش کریستالوگرافی (بلورشناسی)
چکیده آموزش
توضیحات تکمیلی
کریستالوگرافی (Crystallography) یکی از مهم ترین دروس اصلی و تخصصی رشته مهندسی مواد است. در این درس شما وارد دنیای اتم ها می شوید و با ساختار اتمی مواد از جمله فلزات و برخی سرامیک ها آشنا می شوید. هدف اصلی این فرادرس آن است که براساس ساختار اتمی مواد، بتوان خواص فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی آن ها را پیش بینی، ارزیابی و تصدیق کرد. دستیابی به این دانش و توانایی، نیازمند آشنایی کامل با انواع شبکه های کریستالی، محاسبات مرتبط با آن ها و خواص منحصر به فرد آن ها است. همچنین در این فرادرس با یکی از ابزار های قدرتمند و کمک کننده این درس یعنی دستگاه پراش پرتو ایکس (XRD) آشنا می شوید. به کمک XRD شما می توانید ساختار کریستالی و پارامتر شبکه یک ماده را تعیین کنید.
در ادامه در قالب تصویر استریوگراف (Stereograph) بلورها، چگونگی تعیین وضعیت صفحات کریستالی نسبت به یکدیگر تدریس خواهد شد. در هر درس سعی شده است که تدریس مطالب همراه با ارائه یک مثال و حل تشریحی آن صورت گیرد تا تکنیک کاربرد فرمول ها و ارزیابی مساله آموزش داده شوند. در پایان هر درس نیز یک جمع بندی از مطالب ارائه شده خواهیم داشت. در پایان آموزش، یک آزمون جامع در نظر گرفته ایم تا دانشجویان بتوانند دانش خود را ارزیابی کنند.
مراجع اصلی این درس کتاب بلورشناسی دکتر آشوری و کتاب معروف کالیتی (Cality) بوده که از مثال ها و مفاهیم آموزشی آن ها استفاده شده است.
فهرست سرفصل ها و رئوس مطالب مطرح شده در این مجموعه آموزشی، در ادامه آمده است:
- درس یکم: مقدمه ای بر علم و مهندسی مواد و آشنایی با ساختار اتم
- مقدمه
- سطوح ساختاری مواد
- دسته بندی مواد مهندسی
- اهمیت بررسی ساختار درونی مواد
- خواص حساس به ریزساختار و خواص غیرحساس به ریزساختار
- ساختار اتم و آرایش الکترونی اتم
- اعداد کوانتومی
- مفهوم الکترونگاتیوی (Electronegativity) و چگونگی تنظیم جدول تناوبی
- معرفی انواع پیوندهای بین اتمی
- پیوند فلزی
- پیوند یونی
- پیوند کووالانسی
- پیوند واندروالس - هیدروژنی
- مفهوم انرژی پیوند
- حل مساله
- جمع بندی
- درس دوم: ساختار کریستالی مواد
- ایزوتروپ و انیزوتروپ
- تفاوت ماده کریستال و آمورف
- معرفی محور و زوایای بلوری
- معرفی هفت سیستم کریستالی و ۱۴ شبکه براوه (Bravais lattice)
- ساختار کریستالی مکعب ساده
- ساختار کریستالی مکعبی مرکز پر (BCC)
- ساختار کریستالی مکعبی وجوه مرکز دار (FCC)
- ساختار کریستالی هگزاگونال فشرده (HCP)
- محاسبات حجم سلول ها
- دانسیته تئوری مواد کریستالی
- حل مساله
- تحول آلوتروپیک (Allotropic)
- حل مساله
- فضاهای خالی اکتاهدرال در BCC
- فضاهای خالی اکتاهدرال در FCC
- فضاهای خالی تتراهدرال در HCP
- حل مساله
- ساختار کریستالی مواد سرامیکی
- عدد همسایگی در شبکه های با اتم های متفاوت
- ساختار کریستالی مواد کوالانسی
- مختصات نقطه (اتم) در شبکه های کریستالی
- اندیس میلر جهات کریستالی شبکه های مکعبی
- اندیس میلر جهات کریستالی شبکه های هگزاگونالی
- دانسیته خطی
- فاکتور تراکم خطی
- اندیس میلر صفحات کریستالی شبکه های مکعبی
- اندیس میلر صفحات کریستالی شبکه های هگزاگونالی
- دانسیته صفحه ای
- فاکتور تراکم صفحه ای
- فاصله بین صفحات موازی در شبکه های کریستالی
- زاویه بین صفحات یا جهات کریستالی
- منطقه یا Zone
- فصل مشترک دو صفحه
- تکرار صفحات اتمی در شبکه های BCC و FCC
- تقارن
- جمع بندی
- درس سوم: اشعه ایکس در کریستالوگرافی
- آشنایی با اشعه ایکس
- تولید اشعه ایکس
- مکانیزم تشکیل
- حل مساله
- شناسایی عناصر
- طیف اشعه ایکس
- جذب اشعه ایکس
- فوتوالکترون و فلورسانت
- فیلتراسیون
- حل مساله
- تفرق اشعه ایکس
- قانون براگ
- صفحات پراش
- روش های پراش
- جمع بندی
- درس چهارم: تصاویر استریوگرافی کریستال ها
- کره استریوگراف چیست؟
- موارد استفاده از کره استریوگراف
- قوانین حاکم بر کره استریوگراف
- حل مساله
- اندیس گذاری صفحات در تصویر استریوگراف
- درجه تقارن قطب
- جمع بندی
- درس پنجم: آزمون جامع
- درس ششم: سوالات کنکور سراسری
مفید برای رشته های
- مهندسی مواد و متالورژی
- مهندسی صنایع
- مهندسی مکانیک
در ادامه لیست کتب انگلیسی و کتب فارسی منتشر شده در این زمینه معرفی شده اند:
- CullityC; ELEMENTS OF X-RAY DIFFRACTION; 1956
- Jason B. Benedict; Recent Advances in Crystallography; 2012
- Marc De Graef; Structure of Materials: An Introduction to Crystallography, Diffraction and Symmetry 2nd Edition; 2012
- B. E. Warren; X-Ray Diffraction (Dover Books on Physics); 1990
- دکتر حسین آشوری؛ بلورشناسی – مطالعه بلورها و کاربرد اشعه ایکس در بلورشناسی؛ ۱۳۸۷
آنچه در این آموزش خواهید دید:
پیش نیاز
پیش نمایش‌ها
۱.
مقدمه ای بر علم و مهندسی مواد و آشنایی با ساختار اتم
توجه: اگر به خاطر سرعت اینترنت، کیفیت نمایش پایین‌تر از کیفیت HD ویدئو اصلی باشد؛ می‌توانید ویدئو را دانلود و مشاهده کنید (دانلود پیش‌نمایش - حجم: ۱۷ مگابایت -- (کلیک کنید +))
۲.
ساختار کریستالی مواد (الف)
توجه: اگر به خاطر سرعت اینترنت، کیفیت نمایش پایین‌تر از کیفیت HD ویدئو اصلی باشد؛ می‌توانید ویدئو را دانلود و مشاهده کنید (دانلود پیش‌نمایش - حجم: ۲۵ مگابایت -- (کلیک کنید +))
۳.
ساختار کریستالی مواد (ب)
توجه: اگر به خاطر سرعت اینترنت، کیفیت نمایش پایین‌تر از کیفیت HD ویدئو اصلی باشد؛ می‌توانید ویدئو را دانلود و مشاهده کنید (دانلود پیش‌نمایش - حجم: ۲۳ مگابایت -- (کلیک کنید +))
۴.
اشعه ایکس در کریستالوگرافی
مشاهده این پیش‌نمایش، نیازمند عضویت و ورود به سایت
(+) است.
۵.
تصاویر استریوگرافی کریستال ها
مشاهده این پیش‌نمایش، نیازمند عضویت و ورود به سایت
(+) است.
۶.
آزمون جامع
مشاهده این پیش‌نمایش، نیازمند عضویت و ورود به سایت
(+) است.
۷.
سوالات کنکور سراسری
مشاهده این پیش‌نمایش، نیازمند عضویت و ورود به سایت
(+) است.
راهنمای سفارش آموزش‌ها
.svg)
در مورد این آموزش یا نحوه تهیه آن سوالی دارید؟
- با شماره تلفن واحد مخاطبین ۵۷۹۱۶۰۰۰ (پیش شماره ۰۲۱) تماس بگیرید. - تمام ساعات اداری
- با ما مکاتبه ایمیلی داشته باشید (این لینک). - میانگین زمان پاسخ دهی: ۳۰ دقیقه
اطلاعات تکمیلی
| نام آموزش | آموزش کریستالوگرافی (بلورشناسی) |
|---|---|
| ناشر | فرادرس |
| شناسه اثر | ۸–۱۲۴۵۲–۰۵۴۱۹۱ (ثبت شده در مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد) |
| کد آموزش | FVCVL104 |
| مدت زمان | ۷ ساعت و ۲۱ دقیقه |
| زبان | فارسی |
| نوع آموزش | آموزش ویدئویی (لینک دانلود) |
| حجم دانلود | ۴۴۴ مگابایت (کیفیت ویدئو HD با فشرده سازی انحصاری فرادرس) |
نظرات
علیرضا
با سلام. اصلا تدریس جالب نبود، فقط محتوا کتاب توضیح داده میشه هیچ مطلبی درمورد کاربرد مطالب و هدف از مطالب مشخص نیست (در اخر ما میخواهیم به چی برسیم باید چیا رو بلد باشیم بعدش شروع بشه تدریس) فقط مطالب پاورپوینت روخوانی میشه.
سینا
من خودم استاد این آموزش هستم. در حد آموزش تکمیلی خیلی تو تدریسم بهم کمک کرد.
میهمان
اینقدر رضایت داشتم که وسط ویدیو استپ کردم بیام نظرم رو بگم ، به شدت راضی بودم ، به عنوان کسی که متالورژی فیزیکی ۱ دارم این ترم و وضعیت خیلی خوبی دارم توی این درس ، این اموزش رو گرفتم برای یک جمع بندی نهایی ، خیلی نکات خوبی یاد گرفتم ، بیان و لحن استاد مدرس خیلی روان و مسلط هست و اسلاید ها با حوصله و سلیقه حاضر شدن . دوستانی که زمینه ی خوبی ندارند هم می تونند استفاده کنند و بهره مند بشن . توجه بشه که قیمت کتاب های کریستالوگرافی که از منابع این درس هست ، 65-70 هزارتومن بود سال گذشته ، اموزشی که تهیه میکنید برای یادگیری خوب این درس قیمت بسیار ناچیزی داره و این فیلم ها تا اخر تحصیل میمونن براتون.
یاسین
محتوا اون چیزی نبودکه انتظار داشتم، حس می کنم آخراش هم فن بیان مدرس ضعیف شد.
صالح
سلام
در این آموزش استاد نکات رو کامل آوردند. خسته نباشید میگم بهشون
زینب
محتوا خیلی خوب هست اما برخی از تصاویر کیفیت لازم نداره.
مرضیه
خوب و کافی بود. واقعا راضی هستم از این آموزش
نسا
تسلط خوبی داشت فقط برخی از قسمتها رو به صورت واضح توضیح ندادن و یه مورد دیگر کیفیت صدا رو بالا ببرید. برخی وقتها واقعا آزار دهنده است و اینکه در زمینه مهندسی مواد آموزش های بیشتری ارائه کنید.
میلاد
به طور میانگین آموزشی خوبی بود ولی انتظار داشتم به صورت پیشرفته تری مباحث ارائه بشه و می تونم بگم 30 الی 40 درصد مباحث مورد نظرم پوشش داده بود.
کیانوش
کلا مجموعه فرادرس خیلی دوست دارم و روزی 3 بار به سایت شما سر میزنم
یکی از مشکلاتی که در سایت شما وجود داره عدم بررسی سرفصل ها است این آموزش که از سایت شما تهیه کردم فقط 40 درصد مباحث در سرفصل ها ارائه شده اونم مباحثی که راحت هست و با یه سرچ ساده می تو نید در سایت های دیگه تهیه کنید سعی کنید سرفصلها ی آموزش هاتوت کاملتر و کاربردی تر ارائه کنید و آموزش هایی هست که خیلی تخصصی هستند اما هنوز ارائه نشده از جمله : بیوشیمی--زیست مواد لطفا این موارد ارائه کنید طرفداری های زیادی داره.
جواد
به صورت کلی همه آموزش های فرادرس خیلی عالی هستن تنها موردی که وجود داره اینکه همراه هر آموزش یه فایل پی دی اف به صورت خلاصه هم ارائه بشه
با تشکر از مجموعه فرادرس
مینا
سلام ،من مهندس شیمی هستم ارشد فرانسه یکی از گرایشهای مهندسی مواد میخونم و استاد آلمانی مون طوری درس میده هیچکس نمیفهمه :)) واقعا زحمت کشیدین دستتون درد نکنه نجاتم دادین عالی تهیه کردین
محمد
تشکر از آموزشی که ارائه دادید اگر میشه عملیات حرارتی رو هم شروع کنید.