شیمی تجزیه یکی از گرایش های شیمی می باشد که به آنالیز مواد می پردازد و در واقع علم اندازه گیری است که متشکل از مجموعه ای از طرح ها و روش های توانمند که در تمام رشته های علوم، مفید است. شیمی تجزیه با روش هایی جهت تعیین ترکیب شیمیایی نمونه هایی از ماده سروکار دارد و یک روش کیفی، اطلاعاتی در مورد گونه های اتمی یا شیمیایی و یا گروه های عاملی که در یک نمونه وجود دارد به دست می دهد و در مقابل یک روش کمی اطلاعات عددی راجع به مقدار نسبی یک یا بیشتر از این اجزا را فراهم می آورد. شیمی تجزیه دستگاهی رشته ای از شیمی تجزیه می باشد که به بیان دقیق تر به آنالیز مواد با استفاده از ابزارهای علمی و دستگاه ها می پردازد.
در این فرادرس می آموزیم که چگونه یک روش تجزیه ای را درست انتخاب کنیم تا بتوانیم نمونه مورد نظر خود را به خوبی آنالیز کنیم، همچنین انتخاب و کاربرد موثر دستگاه های تجزیه ای مستلزم فراگرفتن اصول بنیادی است که این وسایل اندازه گیری جدید براساس آن ها استوار هستند. در اینجا با اصول روش های طیف بینی و کروماتوگرافی (Chromatography) تجزیه ای و همچنین اطلاعاتی از نوع دستگاه هایی که در حال حاضر فراهم هستند آشنا می شویم و قدرت و محدودیت این دستگاه ها را در اختیار قرار می دهیم.
اساس این دستگاه ها طیف بینی می باشد و اصطلاح طیف بینی به شاخه ای از علوم اطلاق می شود که در آن نور (تابش مرئی) به طول موج های سازنده آن تفکیک می شود تا طیف ها را تولید کند. البته طیف ها نقش اساسی در توسعه نظریه جدید اتمی بازی می کنند، همچنین طیف بینی وسیله ای قدرتمند برای تجزیه های کیفی و کمی می باشد و با گذر زمان طیف بینی وسیع تر شده تا نه تنها مطالعات مربوط به نور بلکه بررسی های مربوط به سایر انواع تابش الکترومغناطیس نظیر: پرتو ایکس، فرابنفش، زیر قرمز، ریز موج و فرکانس رادیویی را در بر گیرد.
به طور کلی روش های تجزیه شیمیایی، در بهترین حالت گزینشی هستند و معدودی نیز به طور ویژه عمل می کنند. در نتیجه جداسازی آنالیت از تداخل های بالقوه یک مرحله مهم در اکثر روش های تجزیه ای است. جداسازی های تجزیه ای عمدتا به وسیله روش های کلاسیک مانند: رسوب گیری، تقطیر و استخراج انجام می شد. با وجود این در حال حاضر جداسازی تجزیه ای به ویژه چند جزئی و پیچیده اکثرا به وسیله روش های کروماتوگرافی و الکتروفروز انجام می شود. این فرادرس برای کلیه دانشجویان شیمی و به ویژه برای داوطلبان کنکور ارشد بسیار مفید می باشد و همینطور تسلط بر آن برای ورود به مشاغل تخصصی توصیه می گردد.
فهرست سرفصل ها و رئوس مطالب مطرح شده در این مجموعه آموزشی، در ادامه آمده است:
- درس یکم: آشنایی با شیمی تجزیه
- طبقه بندی روش های دستگاهی
- انواع روش های دستگاهی
- دستگاه ها برای تجزیه
- انتخاب یک روش تجزیه ای
- درجه بندی روش های دستگاهی
- درس دوم: مقدمه ای بر روش های طیف سنجی
- خواص کلی تابش الکترومغناطیس
- خواص موجی تابش الکترومغناطیس
- خواص مکانیک کوانتومی تابش
- جنبه های کمی اندازه گیری طیف سنجی
- درس سوم: اجزای دستگاه نوری
- طراحی کلی دستگاه های نوری
- منابع تابش
- طول موج گزین ها
- ظرف های نمونه
- ترانسدیوسر (Transducer) تابش
- درس چهارم: طیف سنجی جرمی اتمی
- برخی از جنبه های کلی طیف سنجی جرمی
- طیف سنج های جرمی
- طیف سنج های جرمی با پلاسمای جفت شده القایی
- طیف سنج جرمی با تخلیه افروزشی
- تجزیه سطح عنصری با طیف سنجی جرمی
- درس پنجم: طیف سنجی پرتو ایکس
- اصول بنیادی
- اجزای دستگاه
- روش های فلوئورسانس پرتو ایکس
- روش های جذب پرتو ایکس
- روش های پراش پرتو ایکس
- ریزکاوند الکترون
- درس ششم: جذب مولکولی (فرابنفش و مرئی)
- اندازه گیری عبور و جذب
- قانون بئر
- تاثیر نوفه دستگاهی بر تجزیه طیف نورسنجی
- دستگاه وری
- بزرگی ضرایب جذب مولی
- گونه های جاذب
- کاربرد اندازه گیری جذبی در تجزیه کیفی
- تجزیه کمی با اندازه گیری جذبی
- تیتراسیون نورسنجی
- طیف بینی نور صوتی
- درس هفتم: جذب زیر قرمز
- نظریه طیف سنجی جذبی زیر قرمز
- منابع و ترانسدیوسرهای زیر قرمز
- دستگاه های زیر قرمز
- طیف سنجی جذبی زیر قرمز
- طیف سنجی بازتابی زیر قرمز
- طیف بینی زیر قرمز نور صوتی
- طیف بینی زیر قرمز نزدیک
- طیف بینی زیر قرمز دور
- طیف بینی نشری زیر قرمز
- طیف سنجی زیر قرمز
- درس هشتم: طیف بینی رامان
- نظریه طیف بینی رامان
- کاربردهای طیف بینی رامان
- درس نهم: طیف بینی رزونانس مغناطیسی هسته
- نظریه رزونانس مغناطیسی هسته
- آثار محیطی بر طیف های ان ام آر (NMR)
- طیف سنج های NMR
- کاربردهای پرتون NMR
- درس دهم: NMR کربن ۱۳
- کاربرد NMR برای سایر هسته ها
- NMR تبدبل فوریه دو بعدی
- تصویر نگاری رزونانس مغناطیسی
- درس یازدهم: جرمی ملکولی
- طیف های جرمی ملکولی
- منابع یونی
- طیف سنج های جرمی
- کاربردهای طیف سنج های جرمی ملکولی
- کاربرد کمی طیف سنجی جرمی ملکولی
- درس دوازدهم: کروماتوگرافی (Chromatography)
- توصیف کلی کروماتوگرافی
- سرعت مهاجرت گونه های حل شده
- پهن شدگی منطقه و کارایی ستون
- بهینه ساطی عملکرد ستون
- جمع بندی روابط مهم در کروماتوگرافی
- کاربردهای کروماتوگرافی
- درس سیزدهم: مقدمه ای بر جداسازی های کروماتوگرافی
- اصول کروماتوگرافی گاز – مایع
- دستگاه ها برای کروماتوگرافی گاز – مایع
- ستون ها و فاز ساکن کروماتوگرافی گازی
- کاربردهای کروماتوگرافی گاز – مایع
- کروماتوگرافی گاز – جامد
- درس چهاردهم: کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا
- میدان عمل
- کارایی ستون در کروماتوگرافی مایع
- دستگاه های کروماتوگرافی مایع
- کروماتوگرافی تقسیمی
- کروماتوگرافی جذب سطحی
- کروماتوگرافی تبادل یونی
- کروماتوگرافی اندازه طردی
- کروماتوگرافی لایه نازک
- درس پانزدهم: کروماتوگرافی و استخراج با سیال ابر بحرانی
- الکتروفورز مویینه ای و الکترود کروماتوگرافی مویینه ای
مفید برای رشته های
- شیمی
نظر شما در مورد این فرادرس چیست؟